مالیات مشاغل چگونه محاسبه می شود؟
بر اساس آییننامه اجرایی ماده ۹۵ قانون مالیاتهای مستقیم، سازمان امور مالیاتی ایران، صاحبان مشاغل را به سه گروه تقسیم کرده است. این گروهبندی بر اساس معیارهایی نظیر نوع و حجم فعالیت و درآمد قطعی شده انجام میشود. هدف این دستهبندی، تسهیل در تعیین تکالیف مالیاتی مودیان و ایجاد شفافیت در محاسبات مالیاتی است.
. مشاغل گروه اول
این گروه شامل افرادی است که فعالیتهای اقتصادی گستردهای دارند و درآمد سالانه آنها از سطح مشخصی بیشتر است. این گروه عبارتاند از:
- مشاغل خاص مانند:
- واردکنندگان و صادرکنندگان با کارت بازرگانی.
- صاحبان کارخانهها و معادن دارای پروانه بهرهبرداری.
- مالکان هتلهای سه ستاره یا بیشتر.
- مدیران بیمارستانها، درمانگاهها، زایشگاهها، و کلینیکهای تخصصی.
- مشاغل صرافی
- مالکان فروشگاههای زنجیرهای با مجوز رسمی.
- ارائهدهندگان خدمات حرفهای نظیر حسابرسی، حسابداری، و مشاوره مالی.
- مدیران مؤسسات حملونقل (زمینی، دریایی، هوایی) اعم از مسافری یا باربری.
- درآمد ابرازی یا قطعی دو سال قبل بیش از ۵۵ میلیارد ریال:
سایر کسبوکارهایی که درآمد ابرازی آنها (از فروش یا خدمات) بیش از ۵۵ میلیارد ریال باشد، مشروط به دریافت برگ قطعی مالیاتی تا پایان دیماه سال قبل.
این گروه موظف به نگهداری اسناد و مدارک حسابداری کامل هستند، از جمله ارائه اظهارنامه دقیق و مستند.
نکته: درآمد ابرازی در اظهارنامه مالیاتی عملکرد دو سال پیش، ملاک گروهبندی سال جاری است. بهعنوان نمونه، اظهارنامه سال ۱۳۹۷ مبنای گروهبندی سال ۱۳۹۹ قرار میگیرد.
. مشاغل گروه دوم
این گروه شامل مشاغلی با فعالیت و درآمد متوسط است. معیارهای اصلی:
- درآمد قطعی یا ابرازی سالانه بین ۱۸ تا ۵۵ میلیارد ریال.
- در صورت صرفاً ارائه خدمات، نصف این مبلغ ملاک قرار میگیرد.
این گروه نیاز به مدارک حسابداری سادهتر دارند و تکالیف مالیاتی آنها نسبت به گروه اول کمتر است.
این قوانین، مشاغل گروه دوم را در محدودهای قرار میدهد که با وجود درآمد متوسط، مسئولیتهای مالیاتی کمتری نسبت به گروه اول دارند و شرایط سادهتری برای ارائه مدارک مالیاتی به سازمان امور مالیاتی دارند.
. مشاغل گروه سوم
این گروه شامل مشاغلی با درآمد و حجم فعالیت کمتر است:
- درآمد ابرازی یا قطعی کمتر از ۱۸ میلیارد ریال.
- عمدتاً شامل کسبوکارهای کوچک، مشاغل خانگی، و خدمات محلی.
مشاغل گروه سوم از انجام تکالیف پیچیده مانند نگهداری دفاتر کامل معاف هستند و تنها نیاز به ارائه اظهارنامه ساده دارند.
مشاغل گروه سوم شامل کسبوکارهایی است که درآمد و حجم فعالیت آنها کمتر از معیارهای تعیینشده برای گروههای اول و دوم است. این گروه عمدتاً شامل مشاغل کوچک، مشاغل خانگی، و خدمات محلی میشود. درآمد ابرازی یا قطعی این گروه معمولاً کمتر از ۱۸ میلیارد ریال است.
مطابق آییننامه، افرادی که در گروههای اول و دوم قرار نمیگیرند، بهطور پیشفرض در گروه سوم دستهبندی میشوند. همچنین، صاحبان مشاغل در اولین سال تأسیس، به استثنای موارد خاص (مانند فعالیتهایی که مستقیماً به گروه اول مرتبط هستند)، ابتدا در گروه سوم قرار میگیرند و از سال سوم فعالیت، بر اساس معیارهای تعیینشده مجدداً طبقهبندی میشوند.
مشاغل گروه سوم از تکالیف پیچیده مالیاتی مانند نگهداری دفاتر کامل معاف هستند و تنها موظف به ارائه اظهارنامه ساده هستند. در مواردی که فعالیت کسبوکار بهصورت صرفاً ارائه خدمات باشد، معیارهای گروهبندی برای این مشاغل ۵۰ درصد کاهش مییابد.
در مشاغل مشارکتی (اختیاری یا قهری)، معیار تعیین گروه، درآمد ابرازی یا قطعی مشارکت خواهد بود.
اهمیت گروهبندی مشاغل
گروهبندی مشاغل نقش کلیدی در تعیین وظایف مالیاتی مودیان دارد. بر اساس گروهبندی:
- نرخ مالیات، معافیتها، و جریمههای مالیاتی مشخص میشود.
- مودیان میتوانند تکالیف مالیاتی خود را با استفاده از سامانه امور مالیاتی به راحتی مدیریت کنند.